De gebaande paden van Bari
door Miriam · 27 november 2018
In het najaar naar Bari kan ik iedereen aanraden. De temperatuur is aangenaam, er zijn weinig toeristen en zolang Transavia een rechtstreekse vlucht heeft vanaf Amsterdam ben je er zo. Het is een sympathieke stad met ontzettend sympathieke mensen. Bovendien is Bari niet al te groot, dus je kunt alles op je gemak bekijken. Niets houdt je nog tegen om een lang weekend Bari te doen, zou ik zeggen. Mara en ik gingen van vrijdag tot zondag en deden vooral de dingen die elke toerist in Bari doet (of zou moeten doen).
Bari is geen voor de hand liggende keuze voor een citytrip naar Italië. Het is geen Napels, Rome of Venetië, maar een onbekende stad in het zuiden, zonder wereldberoemde publiekstrekkers. Nou ja, de stoffelijke resten van Sint Nicolaas liggen er, maar die trekken vooral Russische pelgrims aan. En juist daarom moet je eens naar Bari toe.
Op pad met Giuseppe
Nadat we eerst zelf een beetje de boel hebben verkend, gaan we in de namiddag met een gids op pad. Bestemming: Bari Vecchia, het oude (en meest interessante) stadsdeel. Dit is duidelijk de sfeermaker van Bari: smalle straatjes waar je eindeloos in kunt verdwalen, 37 al dan niet zichtbare kerken en een Zwabisch kasteel. Giuseppe, de gids, studeert talen, maar vindt het niet erg dat we de tour in het Italiaans willen. We praten uiteraard over Bari, maar ook over reizen, het katholieke zuiden en de culinaire gewoontes van de Italianen.
We lopen langs de belangrijkste gebouwen en monumenten en gaan op bezoek bij Nunzia. Ze woont in het straatje van de pastamaaksters, voor de toeristen bekend als de Via delle Orecchiette. Nunzia maakt de hele dag door verse pasta, elke dag van de week. Ze toont ons de kunst van het orecchiette-vouwen. Orecchiette (oortjes) zijn dé pastasoort uit Bari. De pasta staat in bakken te drogen op straat. Toeristisch? Misschien. Maar bijzonder om te zien. Uiteraard mogen we een bordje proeven.
Eigenlijk ben ik niet zo van de rondleidingen, maar met zo'n tour als deze leer je de stad en haar inwoners wel echt beter kennen. We hadden het geluk dat we maar met z'n tweeën waren, dat maakt het nog eens extra persoonlijk. Als we na drie uur afscheid nemen van Giuseppe hebben we Instagramaccounts uitgewisseld. In het kleine compacte centrum komen we hem vervolgens nog twee keer tegen. De tour die wij deden vind je overigens hier.
De basiliek van San Nicola
In Bari draait alles om San Nicola, ofwel: Sint Nicolaas. Het is de patroonheilige van de stad. Jongens worden Nicola genoemd en je vindt de beeltenis van de heilige op elke straathoek. Sint Nicolaas ligt begraven in de gelijknamige basiliek. Daar moet je dus even een kijkje nemen. Als Mara en ik 'het graf van Sinterklaas' bezoeken, vallen we midden in een Russisch-orthodoxe dienst. Tenminste, dat denken we eruit op te maken. Later die middag vragen we het aan Giuseppe, hij bevestigt het. De Russen zijn gek op Sint Nicolaas. Op het plein voor de kerk staat een beeld van de heilige dat door Poetin himself aan de stad is geschonken ter ere van deze voorliefde.
Het feest van San Nicola wordt in Bari niet op 6 december gevierd, maar op 7, 8 en 9 mei. Wel is 6 december de dag waarop alle Nicola's (of een vormvariant van die naam) hun naamdag vieren. Én op die dag kunnen vrouwen de sint om een echtgenoot vragen. In een hoekje van de crypte staat nog de oude pilaar waar vrouwen omheen liepen in de hoop de heilige gunstig te stemmen. Er liggen een hoop liefdesbriefjes bij en Giuseppe vertelt grinnikend dat hij nog steeds op die dag weleens mannen buiten ziet staan wachten op de vrijgezelle vrouwen die de kerk uitkomen.
De kathedraal van San Sabino
Sla vooral de kathedraal van San Sabino (zie foto hierboven) niet over. Die is minstens zo mooi en is in dezelfde stijl (romaanse bouwkunst uit Apulië) gebouwd. Hoewel San Nicola in Bari alle aandacht steelt, was San Sabino de eerste - en dus de enige echte - patroonheilige van de stad. Ook Sabino is dus een populaire jongensnaam in Bari. Op de gevel van de kathedraal zie je de beelden van die strijd: links het beeld van San Nicola en rechts San Sabino. De twee heiligen keuren elkaar geen blik waardig. Tussen hen in de heilige maagd Maria.
De kathedraal heeft nog meer opmerkelijkheden. Het roosvenster in de gevel is binnen in de kerk nagemaakt in de mozaïeken vloer en eens per jaar - op 21 juni om tien over vijf 's middags - valt het daglicht precies door het venster op die tegels. Je moet het denk ik zien om het te geloven.
De vismarkt!
Op zondagochtend lopen we naar de vismarkt voor een - laten we zeggen - unieke ervaring. Zodra we de pier naderen, horen we de klappen al vallen. Hier wordt 's ochtends namelijk de visvangst doodgeslagen. Mannen met verweerde gezichten smijten hun inktvissen net zo lang op de grond tot die klaar zijn om zo, hup, ter plekke verkocht en verorberd te worden. Een klassiek ontbijtje uit Bari: rauwe octopus, met een biertje erbij. Het is een vreemd tafereel. De oudere, minder veerkrachtige mannen gebruiken houten planken om te beesten tot moes te slaan. We worden er een beetje onpasselijk van.
Sommige mannen kijken al glazig uit hun ogen, aan een tafeltje zit een groepje te kaarten. Iemand biedt me een hapje aan en ik kijk naar de tentakels die tussen zijn vingers hangen. Ik breek de regel die Mara op wereldreis had - als me iets wordt aangeboden zeg ik geen nee - en pas. Ook Mara's maag staat er niet naar en we maken nog een wandeling over de boulevard.
Mangiare, mangiare, mangiare
Iedereen die ik na ons tripje sprak, vroeg me of we in Bari alleen maar hadden gegeten en gedronken. Gezien de foto's en verhalen die ik op Instagram deelde was dat geen gekke gedachte. Eigenlijk was het ook wel een beetje zo. We hadden een aantal moetjes op het lijstje staan. Allereerst: een bord orecchiette. Het liefst met raapsteeltjes (cime di rapa) en ansjovis (alici of acciughe). Hebben we gegeten. Ten tweede: focaccia barese. De typische focaccia is anders dan de Genuese. Rond, broodachtig en met verse tomaten erop. En ten derde: panzerotti, gefrituurde deegkussens met een vulling van tomatensaus, mozzarella en ham (of eventueel een andere hartige vulling). Verder is er in Bari veel vis. En wijn. En ijs. Het was een zalig weekend.
