De geniale vriendin – Elena Ferrante

Lila en Elena wonen in een volkswijk in Napels, in een tijd waarin het ondenkbaar is dat meisjes hun tijd verspillen met leren. De intelligente Lila moet van school om te gaan werken. Ze probeert aan haar milieu te ontsnappen door jong te trouwen. Haar beste vriendin Elena mag wél verder leren, maar beseft maar al te goed hoeveel slimmer Lila is. En mooier.

De kleine Lila is avontuurlijk, brutaal en lijkt nergens bang voor te zijn. Een klein, spichtig meisje dat vooral haar eigen zin doet. De hoofdpersoon Elena bewondert haar, maar is tegelijkertijd ook geïntrigeerd door haar. Rondom Lila hangt een magnetische kracht die Elena steeds weer naar haar toe trekt. De twee zijn aan elkaar gewaagd en zoeken steeds de grenzen op, proberen zich steeds aan elkaar te meten. Als Lila op school heel knap blijkt te zijn en al eerder kan lezen dan de rest van de klas, zet dat een mechanisme in werking dat de rode draad gaat vormen voor de rest van hun leven. Er ontstaat een heuse strijd om wie beter, slimmer, knapper is. Ze houden beiden erg van lezen, maar hun plan om samen een boek te schrijven valt in duigen als Lila bij haar vader gaat werken en ineens meer interesse krijgt in schoenen.

Door het hele boek blijft Elena worstelen met haar tegenstrijdige gevoelens. Zeker als ze in de puberteit komen en de jongens als hongerige wolven om Lila heen draaien. Alles wat Lila aanraakt, lijkt in goud te veranderen. Hoezeer Elena ook probeert haar de loef af te steken, zij heeft altijd wel iets wat beter, mooier, bijzonderder is. Dit alles tegen de achtergrond van een arme wijk in Napels. Waar huiselijk geweld, ruziënde buren, rivaliteit en jaloezie aan de orde van de dag zijn. Waar jongens vechten om meisjes, en meisjes om hun plekje in de maatschappij. Waar geen ruimte is voor school, maar ieder gezinslid moet meehelpen om te kunnen overleven.

Elena

Dat de hoofdpersoon ook Elena heet, doet vermoeden dat het verhaal wellicht autobiografisch is. Grote kans dat we daar nooit achter komen. Rondom de schrijfster van het boek waart alleen een mysterie. Wie ze is, houdt ze angstvallig geheim. Veel meer dan haar geboorteplaats Napels (net als de hoofdpersoon) is er niet bekend.

Dit prachtige verhaal is universeel en tijdloos. Het speelt zich af in de jaren 50 in Napels, maar kan zich net zo goed afspelen in de eenentwintigste eeuw in Rotterdam. Deze roman is rauw en hard. Puur. En beklemmend echt. Een verhaal dat veel vrouwelijke lezers zal aanspreken en waarin ze zich zullen herkennen. Dat vind ik mooi, dan gaat een boek lang mee. De wanhoop van Elena is zo voelbaar. Zij met haar pukkels en bril gaat dan wel naar school - iets van Lila dolgraag zou willen -, maar Lila heeft altijd wel iets dat beter, mooier, bijzonderder is. Dat steekt, want ik - en ik denk alle lezers - voel veel sympathie voor Elena.

Wereldbibliotheek

Ik ben gek op boeken uit en over Italië. Ik ben gek op boeken van de Wereldbibliotheek. En ik ben gek op boeken die zo de kern van een problematiek weten te raken. Die zo goed weergeven wat er speelt in een maatschappij, in een tijdperk, in een gevoelswereld. De geniale vriendin is een verhaal dat je grijpt, omdat je het begrijpt. Er zit een vreemde spanning in, omdat je constant het gevoel hebt dat de situatie op ontploffen staat. Totdat het verhaal ineens ophoudt. Geheel onverwachts en geheel ongewenst. Ik wilde nog helemaal niet dat het afgelopen was. Ik wil weten hoe het afloopt. Ik wil weten of Elena gelukkig wordt. Misschien komen we daar nog achter. De roman maakt deel uit van een trilogie en op een dag zullen  we weten waar deze bijzondere vriendschap de twee meisjes naartoe leidt.

Ook zo benieuwd naar deze roman?