Het verlangen te zijn als alle anderen – Francesco Piccolo
door Miriam · 30 augustus 2017
Een boek dat het midden houdt tussen een roman en een politiek relaas, tussen een autobiografie en een geschiedenisboek. Het verlangen te zijn als alle anderen heeft zoveel lagen, zoveel te vertellen. Grote thema's als politiek, ethiek en geschiedenis in combinatie met de innerlijk strijd van de mens maken het tot een pracht van een bildungsroman. Bildung van een land, maar ook van een van zijn inwoners. En dat alles met een vleugje ironie.
Het boek valt in twee delen uiteen: het zuivere leven ten tijde van Berlinguer en het onzuivere leven in de periode dat Berlusconi aan de macht was. Hoewel het verhaal zich afspeelt in Italië zou je het rustig kunnen plaatsen in een ander Noord-Europees land. Aldus Francesco Piccolo himself. In elk land hebben grote collectieve gebeurtenissen hun weerslag op kleine individuele levens. Wat deed jij toen die ramp zich voltrok? Waar was je toen het gebeurde?
Nu kunnen we ons, binnen in onze gemeenschappen, alleen en anders voelen, maar het verlangen om op onze gelijken te lijken en het verlangen om zo veel mogelijk ons gezamenlijke lot te delen is iets wat we in de loop van ons bestaan moeten koesteren en wat niet mag doven. Ons ongeluk bestaat uit anders-zijn en eenzaamheid, en uit het verlangen te zijn als alle anderen, en toch voelen we dat een dergelijk ongeluk onze beste kant is en iets wat we nooit zouden moeten kwijtraken.
– Natalia Ginzburg
Vertaling
Ik vertaalde al eerder een boek van Francesco Piccolo. Hij beschikt over een fijne dosis humor, zelfspot en cynisme. Dat maakt het allemaal wat luchtiger. Want er komen nogal wat pittige kwesties uit de Italiaanse geschiedenis aan bod: de aardbeving bij Irpinia, de ontvoering en de daaropvolgende dood van Aldo Moro, de rare fratsen van Berlusconi. De eeuwige kwestie tussen links en rechts, de politieke onrust. De geschiedenis van Italië is zo rijk, zo boeiend. Maar hier en daar ook schrijnend.
Het was geen makkelijk boek om te vertalen. Mara en ik hebben veel zaken nagezocht, uitgeplozen, gecontroleerd. We hebben er veel van geleerd. Francesco Piccolo is een belezen man, hij maakt vaak verwijzingen naar literaire en cinematografische werken. De tekst was hier en daar gortdroog, en op andere momenten juist aandoenlijk en grappig. Ik heb genoten van de episode waarin de hoofdpersoon communist is geworden, van zijn allereerste liefde, van de luchtigheid van mevrouw Hoe-erg-kan-het-zijn. En ik heb genoten van de herkenbaarheid van zijn betoog. Hij heeft gelijk: we zijn er op onze eigen manier allemaal bij betrokken.
Premio Strega
Piccolo's boek - originele titel: Il desiderio di essere come tutti - won in 2014 de Premio Strega, de belangrijkste literatuurprijs van Italië: al tijdens de Tweede Wereldoorlog komt een aantal vrienden bij elkaar om een literaire salon te houden in het huis van Maria en Goffredo Bellonci in Rome. Ze noemen zichzelf Amici della domenica, de zondagvrienden. In 1947 besluiten ze een literaire prijs uit te reiken. Goede vriend Guido Alberti leent de naam van zijn likeurmerk Strega aan de prijs. Zo legt hij een link met de klassieke legendes over de heksen van Benevento, waar hij vandaan komt. Een sterk staaltje marketing, want de winnaars staan allemaal triomfantelijk met een fles van zijn gele kruidenbitter op de foto. De prijs is inmiddels al 70 keer uitgereikt. Op de lijst vinden we namen als Umberto Eco, Margaret Mazzantini en Sandro Veronesi. Maria Bellonci won zelf natuurlijk ook een keer en we zien ook de Natalia Ginzburg van het voorwoord.
Reggia di Caserta
In het boek is een grote rol weggelegd voor de Reggia di Caserta, het koninklijk paleis van Caserta waar de schrijver vandaan komt (niet de Italiaanse stad Reggio zoals foutief op het achterplat staat). Hier beseft de hoofdpersoon voor het eerst dat hij deel uitmaakt van een groter geheel. Toen de vertaling was ingeleverd gingen Mara en ik ernaartoe. Kijken wat hij bedoelde. Het is immens. Prachtig. Net als de hoofdpersoon zaten wij op de rand van de fontein van Artemis en Aktaion, die zo'n belangrijke rol speelt in het verhaal. Ik dacht aan Berlusconi:
Het was een koele en prachtige avond, en terwijl iedereen bewonderend naar de verbaasde blik van Artemis keek en naar de honden die Aktaion verslonden, met het water van de waterval dat zachtjes de stilte verbrak, en daarbeneden het verlaten en stralende park, stelde Berlusconi vast hoe romantisch die plek en die avond waren. Hij wachtte op de vertalers en vervolgens zette hij een sluw, heel sluw, glimlachje op en zei ten slotte: ‘Pas maar op, want anders breiden we vanavond ons kroost uit.’
Benieuwd geworden naar het boek?
